แมงดานาและการเลี้ยงแมงดานา

แมงดานาถือเป็นแมงอาหารที่นิยมนำมาประกอบอาหารชนิดหนึ่งเนื่องจากให้กลิ่นเฉพาะตัวที่หอมเมื่อนำมาใส่อาหารจะช่วยเพิ่มหรือปรับปรุงกลิ่นของอาหารให้น่ารับประทานมากขึ้นอาหารที่นิยมใช้แมงดานาเป็นส่วนประกอบได้แก่น้ำพริกแมงดาซุปหน่อไม้อาหารประเภทยำเป็นต้น

 

แมงดานาจัดอยู่ใน Order Memitera ใน Family belostomatidae มีลักษณะรูปร่างรูปไข่ลำตัวแบนยาวประมาณ 2.5 - 5 เซนติเมตร ลำตัวมีสีน้ำตาลมีขนขนาดเล็กปกคลุมมีขา 6 ขา ขาคู่หน้าใช้สำหรับจับเหยื่อการคุ้ยหาอาหารส่วนขา2คู่หลังใช้สำหรับการว่ายน้ำและการเดิน

อาหารของแมงดานาคือลูกอ๊อดลูกปลาขนาดเล็กหรือสัตว์น้ำขนาดเล็กเวลากลางคืนชอบบินเข้าหาไฟโดยเฉพาะไฟสีม่วง

แมงดานา

1.ทางด้านอาหาร

แมงดานาถือเป็นแมงที่เป็นอาหารที่นิยมอย่างมากในปัจจุบันเพราะมีกลิ่นหอมเฉพาะตัวที่มาจาก glandliquid ที่เป็นฟีโนโมนเพศสำหรับดึงดูดตัวอีกฝ่ายในการผสมพันธุ์ที่ประกอบด้วยสารหลายชนิด เช่น trans - 2 - hexan - 1 - ylacetate สารที่มีกลิ่นหอมนี้จะมีทั้งตัวผู้และตัวเมียแต่จะพบมีกลิ่นแรงที่ตัวผู้มากกว่าตัวเมียและจะมีเฉพาะตัวที่แก่เต็มวัยที่เข้าสู่วัยผสมพันธุ์เท่านั้นตำแหน่งของglandliquidที่เป็นบริเวณให้กลิ่นหอมจะอยู่ตรงบริเวณช่วงท้องค่อนไปด้านหลังมีลักษณะเป็นท่อยาวสีขาวห่อหุ้มด้วยเยื่อเมือก

ด้วยความมีเอกลักษณ์ของกลิ่นที่มีกลิ่นหอมคนไทยจึงนิยมนำแมงดานามาประกอบอาหารเพื่อให้มีกลิ่นของอาหารที่น่ารับประทานโดยเฉพาะการทำน้ำพริกแมงดาหรือผสมในอาหารอย่างอื่นเพื่อเพิ่มกลิ่นหรือปรับปรุงกลิ่นเช่นใส่ในซุบหน่อไม้เป็นต้น

การนำแมงดานามาประกอบอาหารนิยมนำแมงดานามาเผาไฟให้สุกก่อนเพื่อให้ความร้อนกระตุ้นให้มีกลิ่นมากขึ้นแล้วจึงมาตำผสมกับอาหารหรือบดแล้วคลุกใส่อาหารนอกจากนั้นยังสามารถเก็บแมงดานาให้สามารถเก็บได้นานด้วยวิธีการดองเค็มกับน้ำปลาหรือน้ำเกลือ

เนื่องจากแมงดานาในปัจจุบันเป็นที่หายากจึงมีการสังเคราะห์สารเลียนแบบ trans - 2 - hexan - 1 - ylacetate ซึ่งจะให้กลิ่นเหมือนกลิ่นแมงดานามาใช้สำหรับปรุงอาหารโดยเฉพาะอุตสาหกรรมทำน้ำพริกแมงดาที่ต้องใช้ในปริมาณมาก

2.ด้านนิเวศวิทยา

แมงดานาพบได้ทั่วไปในนาข้าวหรือบริเวณแหล่งน้ำขนาดตื้นจะพบมากในช่วงต้นฤดูทำนาหลังจากน้ำขังในแปลงนาในต้นฤดูฝนแมงดานาถือเป็นส่วนหนึ่งของระบบนิเวศในแปลงนาหรือแหล่งน้ำมีอาหารสำคัญที่เป็นลูกอ๊อดของสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำหรือสัตว์น้ำขนาดเล็กจึงถือเป็นผู้ล่าชนิดหนึ่งที่ช่วยให้ระบบนิเวศในแหล่งนั้นสมดุล

การเลี้ยงแมงดานา

การสร้างโรงเรือนและการเตรียมบ่อ

บ่อน้ำถือเป็นแหล่งเพาะเลี้ยงสำคัญของแมงดานานิยมสร้างด้วยการก่อบ่อซีเมนต์หรือซื้อบ่อซีเมนต์สำเร็จรูปหากก่อเองควรก่อบ่อเป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้าขนาดกว้าง 2 - 3 เมตรยาว 4 - 5 เมตร ก่ออิฐสูงประมาณ 0.8 - 1 เมตร หรืออาจเพิ่มขนาดหรือลดขนาดตามความเหมาะสม

สำหรับโรงเรือนจะใช้ในกรณีที่เลี้ยงจำนวนหลายบ่อหรือเลี้ยงในบ่อขนาดใหญ่ปลูกด้วยเสาไม้หรือเสาปูนเป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้าหรือตามลักษณะบ่อที่ก่อและคลุมด้วยมุ้งลวดหรือตาข่ายขนาดตาถี่ที่แมงดาไม่สามารถลอดผ่านได้

หากต้องการประหยัดเงินทุนมักนิยมก่อบ่อให้สูง 1 - 1.2 เมตรแล้วใช้มุ้งลวดหรือตาข่ายคลุมปิดบนบ่อแทนซึ่งไม่จำเป็นต้องสร้างโรงเรือนก็ได้

ส่วนการใช้ถังซีเมนต์สำเร็จรูปหรือถังพลาสติกควรให้มีความสูงอย่างน้อย1เมตรขึ้นไปหรืออาจต่ำกว่านี้หากหาไม่ได้แล้วใช้ตาข่ายหรือมุ้งลวดปิดคลุมด้านบนเหมือนกัน

ปริมาณความสูงของน้ำที่ใช้เลี้ยงแมงดานาจำเป็นต้องให้มีระดับความสูงที่ใกล้เคียงกับธรรมชาติที่แมงดานาเลือกวางไข่ที่ความสูงประมาณ 30 - 50 เซนติเมตรโดยไม่ควรให้น้ำต่ำหรือสูงกว่านี้

วัสดุวางไข่